Uważność, czyli jak się rzeczy mają teraz – skuteczna metoda zmniejszająca lęk i cierpienie.
Jak nie przeoczyć ani jednej chwili i przeżywać życie w najdrobniejszych jego przejawach, bezpośrednio, tak, aby czuć smak potraw, zamiast myśleć o ich smaku, słyszeć muzykę zamiast jej słuchać, poznawać innych ludzi zamiast ich oceniać? Jak być „obecnym” oraz zachowywać przytomność umysłu, wobec faktu, że przyszłość gwałtownie się zmienia w teraźniejszość, a teraźniejszość odchodzi w przeszłość? Jak żyć prawdziwie i świadomie, w spokoju i harmonii przyjmując na siebie odpowiedzialność?
Jeśli zdecydujemy się na przyjęcie życia takim jakie ono jest, bez osądzania, z pełną akceptacją i ciekawością, dajemy sobie szansę na „bycie bardziej żywymi” i świadomymi tego procesu, którym jest nasze życie. Stajemy się uważni i świadomi naszych myśli, emocji, ich przyczyn i skutków, jakie w nas wywołują. Dzięki przyglądaniu się „na bieżąco” wszystkiemu, co dzieje się w naszym umyśle stajemy się obecni i gotowi, aby wyjść naprzeciw trudnościom już w momencie ich powstawania. Na przykład, kiedy pojawia się lęk, zamiast podążyć za odruchową reakcją zauważamy go i nazywamy: „to jest lęk”. Zajmując się lękiem, jego przyczynami, akceptując go, lepiej go rozumiemy, jego naturę oraz schematy działania w naszym ciele i umyśle. Tym samym zmniejszamy nasz lęk przed lękiem.
Uważność została spopularyzowana przez Jona Kabat-Zinna wraz z zespołem w 1979 roku na Uniwersytecie w Massachusetts (USA). Skuteczność tej metody została potwierdzona w licznych badaniach (meta – analiza: Grossman, Niemann, Schmidt i Wallach, 2004). Istnieją dowody empiryczne, że MBSR- Minfulness- Based Stress Reduction leczy, bądź istotnie wspomaga poprzez redukcję stresu leczenie zaburzeń psychicznych i somatycznych, w tym: zaburzeń lękowych. depresji, przewlekłego bólu, uzależnienia od substancji psychoaktywnych, zaburzeń odżywiania, nowotworów i chorób skóry (m.in. Kabat-Zinn, Lipworth i Burney, 1985; Speca, Carlton, Goodey i Angen, 2000; Reibel, Greenson, Brainard i Rosenweig, 2010). Wykazano również redukcję stresu i poprawę jakości życia i dobrostanu u osób zdrowych (m.in Shapiro, Schwarz i Bonner, 1998; Williams, Kolar, Reger i Pearson, 2001). Badania wskazują, że znaczny odsetek uczestników kursów osiąga co najmniej jeden z następujących efektów:
- zmniejszenie objawów fizycznych i psychosomatycznych
- zwiększenie umiejętności radzenia sobie w stresujących sytuacjach
- zwiększoną zdolność do relaksu i zrównoważonego życia
- rosnącą pewność siebie i zdolność do samoakceptacji
- zwiększoną żywotność i aktywność życiową
Ćwicząc uważność uczymy się wsłuchiwać w innych ludzi – w ich język ciała, mowę, uczucia. Uczymy się słyszeć dźwięki natury, widzieć światło, formy, ruch. Uczymy się żyć w teraźniejszości, dzięki czemu możemy lepiej reagować na zmiany i potencjalnie stresujące sytuacje, odpowiadając na nie w pełni świadomie i unikając nieprzemyślanych automatycznych reakcji.
Tatiana Łysiak
psycholog
trener MBSR